Tot je 18e verjaardag val je wettelijk gezien onder de verantwoordelijkheid van je ouders of verzorgers. Daarna ben je voor de wet volwassen en dus zelfstandig. Maar als je extra ondersteuning nodig hebt, wordt het ingewikkeld. Want tot je 18e wordt ondersteuning betaald vanuit de Jeugdwet. Daarna neemt de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) dit over. En daar zitten veel haken en ogen aan. Wat moet je precies weten over de overgang van de Jeugdwet naar de Wmo? En hoe bereid je je daar op voor?
Van Jeugdwet naar Wmo
Ouders en jeugdigen met opgroei-, opvoedings- en psychische problemen kunnen op grond van de Jeugdwet hulp krijgen. Als ouder kun je bijvoorbeeld begeleiding krijgen bij de opvoeding van je kind. Als jeugdige zijn er verschillende vormen van hulp mogelijk, zoals laagdrempelige begeleiding, intensieve behandeling of verblijf in een instelling.
Wanneer je 18 jaar wordt, stopt jeugdhulp meestal. De meeste vormen van jeugdhulp vallen vanaf die leeftijd onder andere wetten, zoals de Wmo, de Zorgverzekeringswet of de Wet langdurige zorg (Wlz).
Welke hulp wordt overgenomen door de Wmo?
De Wmo neemt bijvoorbeeld hulp of ondersteuning over, die jongeren in staat stelt tot zelfredzaamheid of participatie. Bijvoorbeeld begeleiding of ondersteuning bij zelfstandig wonen, zoals de voortzetting van een kamertrainingstraject.
Daarnaast zijn gemeenten ook verantwoordelijk voor mensen met psychische of psychosociale problemen, die aangewezen zijn op wonen in een beschermde omgeving. Ben je 18 jaar of ouder en heb je geen beschermde woonomgeving, terwijl je deze wel nodig hebt? Dan is de gemeente op grond van de Wmo verantwoordelijk om je een verblijf in een beschermde woonvorm te bieden.
Van jeugdhulp naar Wmo: wat moet je wanneer in gang zetten?
Wanneer er sprake is van een overgang van jeugdhulp naar Wmo zijn de processen binnen gemeenten niet altijd even goed afgestemd. Om te zorgen voor een soepele overgang moeten een aantal dingen in gang gezet worden, vóórdat je 18 jaar wordt. Waar moet je als jeugdhulpaanbieder dan rekening mee houden? En hoe voorkom je dat je na je 18e verjaardag tussen wal en schip valt?
- Stel samen met jouw jeugdhulpverlener een toekomstplan op. Jouw jeugdhulpverlener kan je hierin begeleiden.
- Verwacht je na je 18e nog hulp nodig te hebben? Vraag dan of jouw jeugdhulpverlener een half jaar voordat je 18 wordt contact opneemt met een Wmo consulent van de gemeente over de continuering van de ondersteuning.
- Vraag je jeugdhulpverlener om ook de gemeentelijke afdeling ‘Werk & Inkomen’ erbij te betrekken. Zij kunnen meedenken over mogelijkheden rondom werk en kijken naar je inkomenspositie.
Van Jeugdwet naar Wet langdurige zorg of Zorgverzekeringswet
Niet alle vormen van ondersteuning, die gestart zijn onder de Jeugdwet, worden na de leeftijd van 18 jaar overgenomen door de Wmo. Er zijn ook behandelingen die daarna onder de Wet langdurige zorg (Wlz) of de Zorgverzekeringswet vallen.
Zo vallen hulp voor ernstige psychiatrische problemen en licht verstandelijk gehandicapten bijvoorbeeld onder de Wlz. Het gaat dan vaak om integrale en multidisciplinaire behandelingen in een Wlz-instelling, die gestart zijn onder de Jeugdwet. Je kunt je zorgverlener vragen om een Wlz-indicatie aan te vragen bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ).
Als je als jeugdige vanwege een lichamelijke beperking of ziekte in een instelling verblijft, wordt dit meestal overgenomen door de Zorgverzekeringswet. Sinds 2017 is er een overgangsregeling voor jongeren die van de Jeugdwet overgaan naar de Zorgverzekeringswet. Als het vanwege een opgebouwde behandelrelatie tussen jou en je behandelaar gewenst is om deze behandeling voort te zetten, kan hier gebruik van gemaakt worden. Hiervoor gelden wel enkele voorwaarden. Als je zorg nodig hebt vanuit de Zorgverzekeringswet, moet dit worden aangevraagd bij de zorgverzekeraar.
Verlengde jeugdhulp
Toch hoeft jeugdhulp niet altijd direct te vervallen als je 18 jaar wordt. In de Jeugdwet is de mogelijkheid van verlengde jeugdhulp opgenomen. Hierin wordt gesteld dat je tussen je 18e en 23e ook een jeugdig persoon bent. Je mag dan gebruik maken van hulp, wanneer:
- je al jeugdhulp ontving vóór je 18e verjaardag en er is bepaald dat voortzetting van deze hulp noodzakelijk is;
- vóórdat je 18 jaar werd, is bepaald dat jeugdhulp noodzakelijk is;
- is bepaald dat jeugdhulp die je voor je 18e hebt gehad, binnen een termijn van een halfjaar hervat moet worden.
Is er sprake van één van deze drie situaties? Dan kun je tot de leeftijd van 23 jaar gebruik maken van verlengde jeugdhulp.
